Rok 1749. Paryskie drukarnie zawalone są rulonami, matrycami i prasami, gotowe do rozpoczęcia druku opasłych tomów wielkich dzieł nowego okresu w kulturze: oświecenia. Diderot i d' Alembert dokonują korekt pierwszego tomu Encyklopedii. Georges - Louis Leclerc, hrabia Buffon i zarządca Jardin des Plantes przygotowują do druku pierwszy tom Historii naturalnej. Przedsięwzięcie to będzie trwało bardzo długo, bo niemal pół wieku, publikacja będzie liczyć czterdzieści cztery tomy. z historycznego punktu widzenia przedsięwzięcie Buffona obejmuje okres od ancien regime'u do czasów świetnosci Napoleona. Punktem wyjścia dla Buffona była teoria Linneusza, na podstawie której dokonał żmudnego dzieła skatalogowania zjawisk świata natury. Jest to niezwykły wysiłek edytorski, pomnik historyczny epoki, doskonały przykład wprowadzenia w życie oświeceniowych zasad przejrzystości, precyzji i praktycznego zastosowania wiedzy. Podobnie jak wiele innych dzieł z tego okresu, dzieło Buffona z jego klasyfikacją roślin i zwierząt budzi podziw, lecz także melancholię. Z pewnością dzięki uczonym i pisarzom epoki oświecenia wiedza nabrała konkretnego charakteru, a jej granice zostały ściśle okreslone i sprecyzowane. A jednak coś przy tym zaginęło: to poczucie tajemniczej i magicznej łączności czy wręcz dążenie do tego, co nieprzewidywalne, fantastyczne i niezwykłe. W rzeczywistości jest to przejście od Wunderkammer do muzeum. W poprzedzającym Encyklopedię vis combinatoria nauki świata natury obfituje w znaczenia symboliczne tak głębokie, że współczesny człowiek jest w stanie ich zrozumieć; to, co wydaje się zwykłą martwą naturą, może kryć w sobie niezwykłe bogactwo znaczeń; każdy owoc, kwiat czy zwierzę symbolizuje pewną szczególną cechę. Niniejsza książka nawiązuje do systematyki Buffona podziałem na rozdziały i hasła; niemniej w poszczególnych hasłach oraz w rozdziale poświęconym stworom fantastycznym staraliśmy się nie zgubić piekna i smaku symboliki zakorzenionej w kulturze humanistycznej. Jej centrum, jak wiadomo, stanowi człowiek ("miara wszechrzeczy"), lecz zawsze w kontakcie z naturą, z jej najwspanialszymi, najbardziej zachwycającycmi przejawami, jak chocby zwykłe i wzruszające piękno rozwijającego się świata. [okł.]